Onderwijs-podcasts: inspiratie in je luie stoel
Als educatief auteur wil je graag op de hoogte blijven van ontwikkelingen in het onderwijs en in je vakgebied en ben je vaak op zoek naar inspiratie. Je bezoekt congressen en studiedagen, houdt contact met collega’s, volgt de social media, leest vakliteratuur, abonneert je op nieuwsbrieven. Maar wat is er leuker dan onderuitgezakt in je luie stoel, tijdens een wandeling, in een lange file, of tijdens een ontspannen treinreis te luisteren naar de nieuwste aflevering van je favoriete onderwijspodcast? In dit artikel zetten we een aantal leuke en informatieve podcasts voor je op een rij.
Wat is een podcast?
Een podcast is – simpel gezegd – een vooraf opgenomen ‘radioprogramma’ (alleen geluid, geen beeld), dat via internet wordt aangeboden. Je beluistert een podcast via je computer, je smartphone of tablet of een draagbare muziekspeler zoals een iPod. Er zijn diverse apps beschikbaar waarin je naar podcasts kunt luisteren, zoals Stitcher, SoundCloud, iTunes, Spotify en Apple Podcasts. Je kunt een podcast direct via het internet beluisteren (streamen) of deze eerst downloaden naar je apparaat, zodat je er ook naar kunt luisteren als je geen internetverbinding hebt. Veel podcasts hebben de vorm van een serie, waarin met enige regelmaat (bijvoorbeeld wekelijks of maandelijks) een nieuwe aflevering verschijnt. Je kunt je op een podcast abonneren, meestal gratis. Eerder verschenen afleveringen blijven beschikbaar.
Soorten podcasts
Er bestaan podcasts over de meest uiteenlopende onderwerpen, interessegebieden en hobby’s. Vaak hebben podcasts de vorm van een praatprogramma op de radio: verschillende mensen gaan met elkaar in gesprek over een bepaalde onderwerp. Ook zijn er podcasts die bestaan uit een monoloog (soms in een column-achtige vorm), een voorgelezen boek, een muziekprogramma, enzovoort.
Podcast-tips
Nieuwsgierig geworden? We zetten de leukste en meest inspirerende onderwijs-podcasts voor je op een rijtje. Veel van deze podcasts hebben een eigen website, waar soms ook extra informatie, tips, blogs en achtergrondartikelen te vinden zijn.
In deze Belgische podcast gaat een jonge leerkracht, Rinke Vanhoeck, op zoek naar antwoorden op al zijn onderwijsvragen. Elke aflevering gaat hij in gesprek met deskundigen als Pedro de Bruyckere en Marc de Bel over onderwerpen als groepsvorming, feedback, eindtermen, agressie, het lerarentekort, jeugdliteratuur, enzovoort. De podcast bestaat uit 14 afleveringen waarvan de laatste bijna een jaar geleden werd opgenomen. De inhoud is echter nog steeds actueel en interessant.
Waarom is er een Onderwijsinspectie? Waarom zijn er kerndoelen? Waarom zijn er standaard lesmethodes? Waarom geven we huiswerk? Operation Education is een community voor schoolleiders die samen aan de slag willen met het onderwijs van de toekomst. Op de website van deze community worden 25 fundamentele onderwijsvragen gesteld en uitgewerkt in podcast-afleveringen, achtergrondartikelen en blogs. In elke podcast-aflevering vraagt Claire Boonstra zich hardop af waarom bepaalde zaken in het onderwijs zo vanzelfsprekend (lijken te) zijn.
Kinderboekrecensenten Bas Maliepaard en Jaap Friso namen het initiatief voor deze eerste Nederlandse podcast over jeugdliteratuur. Het doel is om ouders, leerkrachten, mensen uit het boekenvak en andere kinderboekenliefhebbers te informeren over en te enthousiasmeren voor jeugdliteratuur. Sinds september 2018 verschijnt er maandelijks een aflevering, waarin recente kinder- en jeugdboeken, opvallende zaken en evenementen worden besproken en een gast uit de kinderboekenwereld (schrijver, illustrator, vertaler, uitgever,…) uitgebreid wordt geïnterviewd.
De Zweedse documentairemaakster Jennifer Petterson woont al twintig jaar in Nederland, maar sinds ze kinderen heeft, twijfelt ze of ze niet beter terug kan gaan naar Zweden. Ze verbaast zich over het Nederlandse systeem van kinderopvang en onderwijs. Ze onderzoekt of de zorg en het onderwijs in Zweden daadwerkelijk beter zijn, of dat ze een geromantiseerd beeld heeft. In deze podcast doet ze verslag van haar journalistieke onderzoek in Nederland en Zweden én vertelt ze haar persoonlijke verhaal. In elke aflevering staat een ander thema centraal: hoe ziet een doodgewone schooldag eruit, hoe gaan we om met toetsen, het onderwijstempo, enzovoort. Jennifer gaat het gesprek aan met leerkrachten, ouders, scholen, deskundigen en kinderen zelf.
Kennisnet maakt podcasts over actuele onderwijsthema’s in Nederland en daarbuiten. Zo zijn er via de website van Kennisnet afleveringen te beluisteren over gepersonaliseerd onderwijs, adaptieve oefenomgevingen, nieuwe onderwijsconcepten, onderwijsvoorbeelden uit het buitenland, digitale geletterdheid en mediawijsheid, ontwerpend leren, enzovoort.
Elke twee weken is er een nieuwe aflevering van de Krachtige Leraar Podcast beschikbaar, een podcast die erop gericht is om – in de woorden van de makers – ‘van leraren superhelden te maken’. In elke aflevering staat een thema centraal, zoals differentiëren, growth mindset, dialogische gesprekken in de klas, hoe haal je meer uit je studenten, enzovoort. Er worden gastsprekers geïnterviewd, waarbij niet alleen aandacht is voor het ‘wat’, maar vooral ook voor het ‘hoe’, zodat leerkrachten en onderwijsontwikkelaars direct met ideeën aan de slag kunnen. Daarnaast is er regelmatig een ‘vragenvuur’: een gesprek met een ervaren of juist een beginnende leerkracht/docent, over zijn ervaringen, leerpunten, tips en trucs.
Vier leerlingen uit 5-VWO maakten een jaar lang als journalisten een podcast-serie van 15 afleveringen over hun school. Ze lopen mee met een docent, maken een profielwerkstuk, gaan op studiereis en leren vooral erg veel. In de podcast doen ze verslag.
En er zijn er nog veel meer…
- De anonieme orang oetan podcast (vier Nederlandstalige afleveringen over onderwijsmythes, maakonderwijs en professionlisering)
- De Big Five van het onderwijs (BNR Nieuwsradio)
- Education Trends (erg Amerikaans en vooral gericht op hoger onderwijs, maar er zitten interessante afleveringen tussen)
- Montessori Education (diverse Engelstalige afleveringen over de ‘ins en outs’ van Montessori-onderwijs)
- Talks with Teachers (docent Brian Sztabnik in gesprek met docenten over hun ideeën voor beter onderwijs)
- TED Talks Education (de bekende inspirerende TED-filmpjes, beschikbaar gesteld als podcast)
- The Edupreneur (Engelstalige podcasts over docenten die naast hun baan op een andere manier ondernemen in het onderwijs)
Verzameling losse podcasts over onderwijs
Bovenstaande voorbeelden betreffen allemaal podcast-series die bestaan uit verschillende afleveringen met het onderwijs als gemeenschappelijk thema. Maar er verschijnen ook regelmatig losse podcast-afleveringen, bijvoorbeeld als onderdeel van een actualiteitenprogramma, die gaan over het onderwijs. Een paar voorbeelden:
- De Correspondent, gesprek met Bart Ongering (Meester Bart)
- Topicus, podcast over de toekomst van het onderwijs
- Radiodocumentaire ‘Speciaal’(NPO 2doc), over het speciaal onderwijs
Heb je ook een leuke podcast-tip? Deel hem met ons!