Blijf een kunstenaar

Wat is dat toch in het onderwijs? Het oorspronkelijke denken dat kinderen van nature hebben, lijkt te verdampen als ze zich op school moeten buigen over opdrachten. Picasso zei het al: ‘Ieder kind is een kunstenaar. De moeilijkheid is er één te blijven als je groot wordt.’Vind je het gek, als je eigenzinnige manier van denken afgeremd wordt?

Al in groep 1 kreeg mijn dochter een toets. Uit een rijtje van vier plaatjes, een auto, een bus, een trein en een boot, moest zij het plaatje kiezen dat er niet bij hoorde. Ze koos de auto, want ze was met de bus, trein en boot met vakantie geweest en niet met de auto. Fout gerekend! Het juiste antwoord had de wielloze boot moeten zijn. Wat mij betreft de beste beslissing ooit, dat de Citotoetsen in kleutergroepen zijn afgeschaft.

In het rijtje 21-eeuwse vaardigheden staat Creatief denken en handelen: het vermogen om nieuwe of ongebruikelijke maar toepasbare ideeën voor bestaande vraagstukken te vinden. Denken buiten gebaande paden en nieuwe samenhangen kunnen zien vraagt om een rijke leeromgeving die kinderen stimuleert zelf oplossingen te bedenken.

Creatief denken vraagt om breed, uitgewaaierd denken: divergerend denken. Uit de oogst die dat oplevert, kies je de beste oplossing. Terwijl we in het onderwijs en in educatief materiaal nog vaak focussen op convergerend denken: er is maar één oplossing mogelijk. Mijn ervaring als Schoolschrijver en docent Creatief met taal is dat leerlingen met verrassende resultaten komen als je hen eerst laat divergeren, vóór het convergeren. Dat er net zoveel aandacht wordt besteed aan associëren, onderzoeken en reflecteren als aan het uitvoeren.

Laat kinderen kunstenaars blijven. En voor ons, degenen die het onderwijs (vorm)geven, is het de kunst een rijke leeromgeving te scheppen die uitnodigt om buiten de kaders te denken, net als mijn dochter destijds deed in groep 1.

Annemarie van den Brink