Gratis lesmateriaal in coronatijd
Zeker in de eerste periode vroeg de coronacrisis om veel improvisatietalent. Scholen werden gesloten, leerlingen en studenten zaten van de ene op de andere dag thuis, waar ze online lessen moesten volgen. Leerkrachten en docenten werkten hard om het onderwijs zo goed mogelijk door te laten gaan.
Gratis digitaal lesmateriaal
Op 18 maart 2020 verscheen het volgende bericht op Rijksoverheid.nl:
Uitgeverijen stellen digitaal lesmateriaal gratis beschikbaar
Nog deze week kunnen nagenoeg alle scholieren en studenten in het voortgezet onderwijs en middelbaar beroepsonderwijs gratis gebruik maken van digitaal lesmateriaal. Educatieve uitgeverijen besloten dinsdagavond om licenties – als aanvulling op de gebruikte lesmethode – kosteloos beschikbaar te stellen om zo scholen te ondersteunen bij het geven van les op afstand. Scholieren en studenten die nog uit papieren lesboeken werken, kunnen nu dus makkelijker thuis onderwijs volgen.
Ministers Ingrid van Engelshoven en Arie Slob zijn erg te spreken over de inzet van alle scholen, leraren, ouders en educatieve partijen: “Mooi om te zien hoe we allemaal samen onze verantwoordelijkheid nemen om leerlingen in deze moeilijke tijd zo goed mogelijk onderwijs te kunnen blijven geven.’’
Wat betekent dit voor de auteurs?
Gratis toegankelijk lesmateriaal is, in tijden van crisis een nobel gebaar. Het onderwijs moest immers doorgaan en op deze manier werden scholen optimaal ondersteund bij het lesgeven op afstand. Maar wat betekent dit voor de auteurs van dit lesmateriaal? Het is immers hún materiaal dat gratis wordt weggegeven. En hoewel iedereen de sympathie van deze actie inziet, is het ook goed om kritisch te kijken naar wat dit betekent voor de rechthebbende auteurs. Zijn de auteurs (vooraf) geïnformeerd over de actie? Hebben de uitgeverijen compensatie ontvangen voor het kosteloos beschikbaar stellen van materiaal? Wat betekent het gratis weggeven van lesmateriaal voor de royalty’s van de educatieve auteurs?
De rol van de Auteursbond
De sectie Educatieve Auteurs van de Auteursbond heeft de ontwikkelingen rondom het gratis verstrekken van lesmateriaal gevolgd. Om meer inzicht te krijgen in de consequenties voor de educatieve auteurs en om aandacht te vragen voor de belangen van deze auteurs, heeft het bestuur op 5 juni 2020 een brief gestuurd naar de GEU (de brancheorganisatie voor aanbieders van leermiddelen, toetsen en educatieve dienstverlening). In deze brief hebben de besturen van de Auteursbond en de sectie Educatieve Auteurs benadrukt dat zij het een goed initiatief vinden dat uitgevers scholen helpen bij het aanbieden, inrichten en uitvoeren van afstandsonderwijs. Zij hebben echter ook onder de aandacht gebracht dat het aanbieden van het gratis lesmateriaal enkel en alleen als prestatie van de gezamenlijk educatieve marktpartijen is gepresenteerd. Dit terwijl deze prestatie natuurlijk alleen mogelijk is dankzij het werk dat educatieve auteurs eerder hebben verricht.
Daarnaast is de vraag gesteld of het ministerie van OCW dit initiatief mogelijk heeft gemaakt door het verlenen van subsidies. In dat geval zou de educatieve auteur niet alleen in zijn portemonnee worden getroffen, maar zelfs ronduit benadeeld worden, tenzij de auteur royalty’s krijgt uitbetaald over de ‘gratis’ beschikbaar gestelde materialen.
Uit een antwoord van de GEU, als vertegenwoordiger van de educatieve uitgeverijen, is gebleken dat er vanuit de overheid géén subsidies zijn verstrekt voor het beschikbaar stellen van het gratis lesmateriaal. De actie loopt af op 31 juli 2020. Het informeren van de auteurs ligt bij de educatieve uitgeverijen. Inmiddels weten we dat een aantal uitgeverijen de betreffende auteurs alsnog hebben geïnformeerd over het beschikbaar stellen van hun werk. Vanuit uitgeverijen is er de hoop dat deze actie gaat leiden tot verkoop van meer licenties in de komende schooljaren. Als educatieve auteurs kunnen wij deze geste pas zonder enige aarzeling waarderen als dat inderdaad het geval is.
Ga hier terug naar de homepage.