Enquête Educatieve Auteurs: de resultaten

In 2020 heeft de Educatieve sectie van de Auteursbond via een enquête educatieve auteurs gevraagd naar hun positie en mening over allerlei werk gerelateerde onderwerpen. Deze onderwerpen waren verdeeld over een vijftal onderzoeksterreinen. De vragenlijst is uitgezet onder leden en niet-leden van de sectie Educatieve auteurs van de Auteursbond. In 2013 is ook een vragenlijst uitgezet onder dezelfde doelgroep. Herhaling en verbreding van dat onderzoek leek interessant, vanuit de waarneming dat zowel de werkpraktijk als de contractpraktijk en de beloning aan verandering onderhevig lijkt te zijn.

Klik hier voor het volledige onderzoeksrapport.

Het profiel van de educatieve auteur

Aan het onderzoek in 2020 werkten 101 educatieve auteurs mee, waarvan twee derde lid is van de Auteursbond. Alle auteurs die aan de vragenlijst begonnen, rondden die ook af. Zij deden dat in gemiddeld tien minuten. Uit de antwoorden komt het profiel naar voren van een hoogopgeleide professional die voornamelijk werkt voor het regulier onderwijs, met name basisonderwijs en voortgezet onderwijs en werkt aan methoden die worden uitgebracht door uitgeverijen. De educatieve auteurs werken grotendeels als zelfstandig professional (zzp’er).

Ongeveer een derde van de ondervraagden heeft het schrijven van educatieve uitgaven als hoofdberoep. Ruim een derde werkt meer dan 24 uur per week als educatief auteur, een derde werkt minder dan 12 uur per week en 30% zit daar tussenin. De hoogopgeleide veelal thuiswerkende auteurs hebben vaak een onderwijsachtergrond, velen op het gebied van taal (Nederlands of een moderne vreemde taal). Een krappe 40% van de auteurs heeft zich gespecialiseerd in specifieke doelgroepen of een bepaald onderdeel van het educatieve werk, zoals eindredactie of conceptontwikkeling.

Twee derde van de auteurs heeft meer dan tien jaar ervaring in het vak, iets minder dan een derde zelfs meer dan twintig jaar. Het spreekt voor zich dat dit terugkomt in de leeftijdsverdeling onder de auteurs.

 

Geldzaken

Een groot deel van de auteurs ontvangt een deel van het inkomen uit royalty. Daarnaast is het aandeel opdrachten op uurbasis of projectbetaling aan een opmars bezig. Royalty is zowel als bestaand als gewenst verdienmodel op zijn retour. Uit de commentaren bij antwoorden lijkt er een verband te zijn met onduidelijkheid over de verdeling van verdiensten over het auteursteam.

Weinig educatieve auteurs hebben een goede arbeidsongeschiktheidsverzekering, 60% heeft helemaal niets geregeld. Deels heeft dit te maken met het gegeven dat auteurs ook andere inkomsten (in loondienst) hebben of parttime werken – waarmee ze niet opteren voor een dure arbeidsongeschiktheidsverzekering. Wat betreft de pensioenvoorziening liggen de feiten anders. Ongeveer 80% van de respondenten heeft een of andere vorm van pensioen of oudedagsvoorziening.

De coronapandemie lijkt educatieve auteurs op het moment van onderzoek (najaar 2020) niet hard te raken, hoewel bij sommigen wel sprake is van een vermindering van werk of inkomen of uitstel van geplande opdrachten. Respondenten kijken niet onverdeeld positief naar toekomstige ontwikkelingen.

 

Werkomstandigheden

Het werkplezier is over het algemeen nog steeds heel hoog. 40% is zelfs zeer tevreden over het werkplezier. In eerste instantie lijkt de educatieve auteur dus tevreden met de beloning, de opdrachten en de samenwerking, maar uit de toelichtingen van respondenten blijkt dat een derde van hen stevige kanttekeningen plaatst en ontwikkelingen schetst die duiden op een afnemende tevredenheid aangaande beloning, opdrachten en samenwerking. Beloning op basis van royalty is op zijn retour: voor veel auteurs brengt het te veel onzekerheid en onduidelijkheid met zich mee. In grote projecten moet de royalty bovendien over veel mensen worden verdeeld. Slechts 47% van de respondenten is tevreden over de hoogte van de royalty. Een enkele auteur signaleert dat zijn uitgeverij óók minder toekomst ziet in royalty en de overstap maakt naar andere beloningen met mindere vooruitzichten.

Digitalisering is anno 2020 geen vernieuwing meer, maar wel versneld doorgevoerd en van invloed op de dagelijkse werkzaamheden van educatieve auteurs. Soms is het onduidelijk óf en hoe veranderingen en digitalisering samenhangen.

Een meerderheid van de auteurs heeft voldoende werk en opdrachten en weet zich goed te onderscheiden van andere auteurs. Sommigen signaleren dat de beloning achterblijft bij de hoeveelheid werk die wordt verzet.

Er is sprake van een diversiteit aan opdrachtgevers. Bijna alle educatieve auteurs (96%) heeft een of meer educatieve uitgeverijen als opdrachtgever.

 

Contracten

Bijna 70% van de auteurs verdiept zich in de contracten. Minder dan de helft van de respondenten is tevreden over de voorwaarden die daarin zijn opgenomen. De andere helft onderhandelt met de opdrachtgever over de contracten, wat bij de helft van hen tot resultaat leidt.

Soms in het contract zelf, maar vaak in een bijlage bij het contract worden de punten die de basis vormen voor royaltyverdeling over de auteurs in een auteursteam genoemd: over de ‘duidelijkheid en eerlijkheid’ en de uiteindelijke verdeling van de royalty is respectievelijk 28% en 21% van de auteurs (zeer) ontevreden.

Een derde van de educatieve auteurs licht het punt van contractaangelegenheden toe in meer en minder uitgebreide aanvullingen. Die toelichtingen zijn vaak nuanceringen, maar soms ook ronduit negatief.

Over de samenwerking met de opdrachtgevers en hun vertegenwoordigers zijn educatieve auteurs over het algemeen tevreden. Dat neemt niet weg dat er onder flinke aantallen auteurs ongenoegens zijn. Zij geven aan dat de waardering nog wel eens achterblijft bij de getoonde inzet.

De samenwerking is het derde onderwerp van de enquête waarbij een grote groep educatieve auteurs (30%) de moeite neemt om aanvullende opmerkingen te plaatsen.

 

Auteursbond

Een aantal activiteiten van de sectie Educatieve Auteurs geniet nog weinig bekendheid, hoewel de bekendheid onder leden (uiteraard) groter is dan onder niet-leden. Activiteiten die bij een meerderheid van de auteurs bekend zijn en grote tevredenheid genieten, zijn: EduSchrift, De Dag van de Educatieve Auteur en de Educatieve Parel.

Iets meer dan 50% van de educatieve auteurs is bekend met de sociale mediakanalen (Facebook en LinkedIn) van de Auteursbond/sectie Educatieve Auteurs. In de praktijk is meer sprake van een informatiekanaal vanuit het bestuur van de sectie, dan van actieve deelname door ‘volgers’.

Iets meer dan de helft van de educatieve auteurs is uitsluitend lid van de Auteursbond en niet van andere beroeps- of vakverenigingen. Vanzelfsprekend zijn er ook leden die lid zijn van verscheidene beroeps- en vakverenigingen of van meer secties binnen de Auteursbond.

Een derde van de respondenten is geen lid van de Auteursbond. De verschillen in reactie op de vragenlijst tussen leden en niet-leden zijn te vinden in een overzicht in paragraaf 2.6.

Tenslotte heeft de vragenlijst een handvol suggesties opgeleverd waar het bestuur van de sectie Educatieve Auteurs zich over zal buigen.

Klik hier voor het volledige onderzoeksrapport.

Ga hier terug naar de homepage.