Een (on)aangenaam decembercadeau
Op 5 december pakte Nederland een tegenvallend cadeau uit en strooiden de media gepeperde koppen:
Prestaties in lezen op dieptepunt
Eén op de drie vijftienjarigen is onvoldoende geletterd
Bij lezen staat Nederland nu bijna onderaan in de EU.
Ook onze Vlaamse buren zit het lezen niet mee:
Vlaamse vijftienjarigen scoren erg slecht
Opnieuw een zware klap voor het Vlaamse onderwijs.
Onze oosterburen brachten hetzelfde slechte nieuws:
Duitse scholieren scoren slechter dan ooit
Niet alleen in West-Europa ging trouwens het licht uit:
Heel Europa zit met een onderwijsprobleem.
De koppen geven de teleurstellende uitkomst weer van PISA (Programme for International Student Assessment), een wereldwijd onderzoek naar leesvaardigheid, wiskunde en natuurwetenschappen. In 2022 deden 81 landen aan mee het onderzoek, waarbij Nederland zakte van de 26e naar de 34e plaats.
De dagen en weken daarna stampten de boosdoeners in diezelfde media voorbij: Covid, de verkrampte focus op begrijpend lezen, AVI, de kerndoelen, de smartphone, het overladen onderwijsprogramma, de lage leesmotivatie van leerlingen en leraren. De opinierubrieken vulden zich met wijzende vingers en vermeende oplossingen. Opvallend vaak viel het woord basisvaardigheden. Geen fratsen: taal en rekenen en daarmee basta. Onderwijsexperts dringen aan op samenhang in taal, zaakvakken en jeugdliteratuur, werken in thema’s en een aanbod aan rijke teksten.
Kerst is het feest van hoop en licht. Is er ook hoop voor en licht aan het eind van de leestunnel? Misschien is het tijd de betekenis van de afkorting PISA te veranderen in Probleem In Samenhang Aanpakken, zoals de Leescoalitie al doet. Plus een tijdslot op je smartphone en elke dag verplicht verdwijnen in een boek dat je horizon verbreedt. Te beginnen onder de kerstboom. Met als lichtpuntjes dat het positieve effect van meertaligheid in de klas steeds zichtbaarder wordt en dat Nederlandse kinderen en jongeren nog steeds tot de gelukkigste van de wereld horen, lezend of niet.
Annemarie van den Brink