Een kijkje over de grens: Suomen tietokirjailijat ry (Nederlandse vertaling)

Dit artikel is vertaald door Anne Marie Koper. Het originele interview vind je hier.

 

In Nederland worden educatieve auteurs vertegenwoordigd door de sectie Educatieve Auteurs van de Auteursbond. Ook in andere landen bestaan soortgelijke organisaties. Welke overeenkomsten en verschillen zijn er? Hoe werken zij aan de juridische ondersteuning, professionalisering en verbinding van educatieve auteurs?

 

In deze editie van EduSchrift gaan wij de grens over richting onze zusterorganisatie in Finland. Wij interviewden Sanna Haanpää. Zij is directeur van de Suomen tietokirjailijat ry, de Vereniging van Finse Non-Fictie Schrijvers.

 

Hoe ben je bij de Suomen tietokirjailijat ry (Vereniging van Finse Non-Fictie Schrijvers) terechtgekomen? Wat is het belangrijkste doel van de organisatie?

Ik ben een jaar geleden begonnen als directeur bij de Suomen tietokirjailijat ry. Ik heb jarenlang als jurist gewerkt bij de Finse Onderwijsvakbond, het Finse Nationale Bureau voor Onderwijs en de muziekauteursrechtenorgnisatie Teosto. In mijn huidige functie kan ik mijn interesse in auteursrecht en onderwijs combineren en Finse non-fictie promoten. Dit is mijn droombaan.

Suomen tietokirjailijat ry https://www.suomentietokirjailijat.fi/en/home.html is Finlands grootste schrijversorganisatie. Het is een beroepsvereniging die zich inzet voor de bescherming van de belangen van non-fictieschrijvers. De organisatie bevordert de Finse non-fictie, beschermt het auteursrecht en de financiële belangen van schrijvers, biedt steun aan non-fictieschrijvers en bevordert de vakkennis en de ethiek van haar leden.

De vereniging werd in 1983 opgericht als een gemeenschappelijke organisatie voor schrijvers van non-fictie-, school- en studieboeken. Er zijn nu meer dan 3200 leden: schrijvers van non-fictie voor het algemene publiek, school- en studieboeken, handleidingen, woordenboeken, artikelen etc.

 

Hoe worden jullie gefinancierd? Krijgen jullie subsidie van de overheid of zijn de contributiegelden van de leden jullie enige bron van inkomsten?

De beurzen en prijzen die door de vereniging worden uitgereikt worden gefinancierd door auteursrechtenorganisatie Kopiosto. Andere inkomstenbronnen zijn contributiegelden en overheidssubsidie.

 

Hoe communiceren jullie met jullie leden?

We hebben een wekelijkse e-mailnieuwsbrief en er zijn regionale brieven. We zijn ook actief op social media en gebruiken onze webpagina’s als informatiekanaal. Er is ook een besloten Facebookgroep voor onze leden.

 

Zijn netwerkactiviteiten alleen toegankelijk voor leden of zijn auteurs die niet verbonden zijn aan de auteursvereniging ook welkom?

We bieden beide mogelijkheden aan. Sommige activiteiten zijn toegankelijk voor publiek en andere alleen voor leden.

 

Op jullie website zie ik niets over ledenbijeenkomsten in verschillende regio’s. Zijn die er wel?

We zijn regionaal zeer actief. We hebben 13 regio’s, die hun eigen activiteiten organiseren, zowel voor een algemeen publiek als alleen voor onze leden. Er worden vaak openbare lezingen georganiseerd met na afloop een bijeenkomst.

 

De auteursmarkt is aan het veranderen. In het verleden werkten de meeste auteurs op basis van royalty’s en auteursrechten. Maar de laatste jaren merken we dat het aantal auteurs dat op uurbasis werkt toeneemt. Er zijn soms belangenconflicten tussen deze auteursgroepen. We hebben soms moeite om beide groepen te helpen. Hebben jullie dezelfde problemen in Finland?

Vorig jaar heeft de vereniging onderzoek gedaan naar de financiële positie van non-fictie schrijvers. Het vorige onderzoek dateerde uit 2013 en onderzocht de financiële positie van non-fictieschrijvers in 2012.

Uit het onderzoek bleek dat de inkomsten van non-fictieschrijvers uit schrijfwerk zijn afgenomen. De mediaan van de inkomsten uit schrijfwerk was € 1.111,- in 2018, terwijl dat in 2012 nog € 1.520,- was. In 2018 bedroeg het laagste kwartiel € 173,- en het hoogste € 4.607,-.

Bijna twee derde van de respondenten (62%) geeft aan ander werk te doen om als non-fictieschrijver te kunnen blijven werken. Van de respondenten onder de 45 jaar doet vier vijfde (82%) er ander werk naast. Bijna negen op de tien respondenten (86%) in de leeftijd van 45-64 jaar hebben ander werk gedaan om als non-fictieschrijver te kunnen blijven werken. Na het bereiken van de officiële pensioengerechtigde leeftijd daalt het percentage mensen dat ander werk doet aanzienlijk. Van de respondenten van 65 jaar en ouder heeft slechts een derde (33%) ander werk gedaan naast het schrijven van non-fictie boeken.

 

Onze focus ligt op verbinden, professionaliseren en belangen behartigen. Voor het verbinden gebruiken we onze nieuwsbrief: https://eduschrift.nl Voor de professionalisering organiseren we de Dag van de educatieve auteur met verschillende workshops: https://auteursbond.nl/agenda/event/dag-van-de-educatieve-auteur/

Voor belangenbehartiging onderhandelen met de overheid en uitgevers. Wat is jullie belangrijkste focus? Kun je voorbeelden geven van jullie campagnes en lobbywerk?

Alle drie zijn ze belangrijk.

Voor het verbinden: we hebben onze ledenbrieven en ook nieuwsbrieven voor onze samenwerkingspartners.

Voor professionalisering: We hebben twee cursussen voor non-fictieschrijvers (elk drie weekenden) waarin verschillende aspecten van non-fictieschrijven uitgebreid aan bod komen. We organiseren ook tal van andere opleidingsactiviteiten, zoals webinars.

Voor belangenbehartiging: We geven juridisch advies aan onze leden. Daarnaast voeren we campagnes en lobbyen we. Zo organiseren we voor elke parlementsverkiezing een reeks paneldiscussies. De afgelopen keer hebben we 13 politieke paneldiscussies georganiseerd in verschillende delen van Finland. Parlementsleden van verschillende partijen worden uitgenodigd om deel te nemen aan deze debatten, en de discussieonderwerpen zijn onder andere de rol van non-fictie-, school- en studieboeken en het belang van lezen en onderwijs. We hebben ontdekt dat dit een goede manier is om de politieke besluitvormers en het bredere publiek bewust te maken van het belang van lezen en educatie.

 

In Nederland zijn we met de uitgevers een modelcontract overeengekomen. Maar onze vereniging is niet tevreden met het eindresultaat. Veel rechten worden gewoonweg weggegeven door auteurs. Maar het is voor onze vereniging moeilijk om één front te vormen tegen de uitgevers omdat onze leden allemaal hun eigen doelen en belangen hebben. Komen uitgevers en auteurs in Finland ook bij elkaar om over contracten te onderhandelen?

We werken nauw samen met de uitgevers. Volgens onze ledenenquête zijn de meeste van onze leden tevreden over hun uitgevers.

Wij hebben een modelcontract voor onze leden, maar in individuele gevallen zijn de contracten hier niet altijd mee in overeenstemming.

 

In Nederland is de ‘Richtlijn inzake auteursrechten in de digitale eengemaakte markt’ veel in het nieuws. Er zijn mensen die heel blij zijn met deze richtlijn. Andere mensen zijn ertegen. Zijn jullie op de hoogte van deze richtlijn? Hoe wordt er over dit onderwerp gedacht?

De implementatie van de richtlijn in onze nationale auteursrechtwetgeving is op dit moment in behandeling. Er is een brede samenwerking geweest tussen alle auteursverenigingen bij het lobbyen bij het ministerie van Onderwijs en Cultuur. De auteursverenigingen zijn ook regelmatig bijeengekomen om de effecten van de richtlijn op de nationale wetgeving te bespreken.

 

Zijn er in Finland auteursrechtenorganisaties of collectieve leenrechtorganisaties? Zo ja: wat doen zij?

Sanasto beheert de geïnde leenrechtgelden voor het gebruik van literaire werken en verdeelt ze onder de rechthebbenden. Sanasto beheert bijvoorbeeld de vergoedingen die worden betaald voor de uitleningen van Finse openbare bibliotheken en voor het gebruik van literaire werken op de Finse radio en televisie.

 

Hebben jullie auteursprijzen? Wij hebben de Educatieve Parel voor de beste les.

De Suomen tietokirjailijat ry kent jaarlijks verschillende prijzen toe. De belangrijkste prijs is bedraagt € 12.000,- en is vernoemd naar Antero Warelius (1821-1904), die als de eerste Finse non-fictieschrijver wordt beschouwd. De Warelius Prijs wordt toegekend aan een vooraanstaande schrijver van school- en studieboeken of andere non-fictie.

De vereniging werkt ook mee aan de financiering en toekenning van de Tietokirjallisuuden Finlandia Prijs en kent jaarlijks onderscheidingen van verdienste toe aan schrijvers die zich hebben onderscheiden op het gebied van non-fictie.

De vereniging draagt verder bij aan de J.A. Hollo Prijs voor de beste non-fictievertaling in het Fins.

 

De jaarlijkse prijzen zijn:

•             De Warelius Prijs

•             De Tietopöllö Prijs voor non-fictie voor kinderen en jongeren

•             De prijs voor beste school- en studieboek

•             De prijs voor beste non-fictieboek

Het bedrag voor zowel de prijs voor beste school- en studieboek als beste non-fictieboek is € 8.000,-.

Ga hier terug naar de homepage.