Het probleem van de onzichtbaarheid – educatief auteurs in de schaduw
In Nederland zijn duizenden professionals actief in het ontwikkelen van educatief materiaal, vaak in de schaduw van uitgeverijen of onderwijsinstellingen. Hun werk is cruciaal voor de kwaliteit en creativiteit van ons onderwijs. Deze auteurs worden nog te weinig erkend en zichtbaar gemaakt. Dit gebrek aan waardering bedreigt niet alleen hun beroep, maar ook de innovatiekracht van educatie.
Door: Irene Campfens
Stille kracht
Educatief auteurs bevinden zich op het snijvlak van creativiteit, inhoudelijke expertise en didactiek. Ze maken ingewikkelde, soms taaie inhoud toegankelijk voor verschillende doelgroepen en zorgen ervoor dat het lesmateriaal uitdagend, gestructureerd en leerzaam is. Het is een vakgebied dat technische precisie combineert met de kunst van heldere communicatie. Hoe structureer je een leerproces? Welke volgorde van informatie werkt het beste? Hoe bedien je verschillende leerstijlen? Dit zijn complexe vragen, waarmee zij dagelijks worstelen. En tegelijkertijd zijn het vragen waarvan, buiten de educatief acteur om, maar weinig anderen zich bewust zijn.
Met de opkomst van digitale leermiddelen staan educatief auteurs aan de frontlinie van technologische innovatie. Ze ontwikkelen adaptieve leerprogramma’s met kunstmatige intelligentie, creëren interactieve oefeningen en integreren technieken zoals virtual en augmented reality. Dit vergt samenwerking met softwareontwikkelaars, ontwerpers en didactici, en maakt het werk uitdagender dan ooit.
Educatief auteurs ervaren ook de invloed van AI-tools als ChatGPT op hun werkplezier en een deel maakt zich zorgen over de invloed op de toekomst van het werk. Een auteur geeft aan:
‘Het lijkt me er niet leuker op worden als uitgevers eerst AI aan het werk gaan zetten en wij het werk nog mogen finetunen. Daarnaast vind ik ook alle privacy- en auteursrechtkwesties zorgelijk/problematisch.’
Er wordt ook steeds meer aandacht gevraagd voor inclusie en diversiteit in lesmateriaal. Onderwijs moet een afspiegeling zijn van de samenleving en elke leerling en student aanspreken, ongeacht achtergrond of leeftijd. Dat vraagt om onderzoek, verdieping en een eerlijke reflectie op tekst en uitleg.
Waarom zichtbaarheid telt
De onzichtbaarheid van educatief auteurs heeft gevolgen. Zonder waardering en erkenning loopt de sector het risico getalenteerde schrijvers te verliezen aan beroepen met meer prestige. De ‘succesvolle romanschrijver’. De ‘opzienbarende journalist’. De ‘ik-weet-veel-van-een-beetje-redacteur.’ Dit brengt de kwaliteit en vernieuwing in het onderwijs in gevaar.
Er zijn overigens ook concrete cijfers die het belang van zichtbaarheid benadrukken. Zo blijkt uit het tevredenheidsonderzoek van de sectie Educatief Auteurs dat educatief auteurs zich soms ondergewaardeerd voelen, met negatieve gevolgen voor werkplezier en doorstroom in het vak. Een groeiend aantal auteurs ervaart minder financiële zekerheid, door lagere inkomsten. Ze hebben het gevoel (veel) harder te moeten werken om hetzelfde inkomen te behouden.
Tijd voor actie
Het is tijd om de stille krachten van ons onderwijs de zichtbaarheid te geven die ze verdienen. Want zonder educatief auteurs geen innovatie, geen inclusie en geen toekomstbestendig onderwijs. De tijd dringt. Om het tij te keren, zijn er zes concrete stappen die zowel beleidsmakers als het onderwijsveld én de educatief auteurs kunnen overwegen:
- Deel succesverhalen: Laat zien hoe educatief auteurs het onderwijs verrijken, bijvoorbeeld via interviews en mediacampagnes.
- Geef meer erkenning: Zorg voor naamsvermelding in lesmaterialen en op platforms. Organiseer talentwedstrijden en richt stimuleringsfondsen op voor auteurs.
- Prioriteer inclusiviteit: Investeer in divers en inclusief lesmateriaal dat alle leerlingen en studenten aanspreekt.
- Benut AI: Gebruik kunstmatige intelligentie om gepersonaliseerd onderwijs verder te ontwikkelen. Maar besteed niet alles uit aan AI; eigen inzicht en ervaring gaat – vaak – boven alles.
- Betrek de doelgroep: Breng auteurs in contact met de doelgroep: kinderen en jongeren via gastlessen, toekomstig educatief auteurs en studenten via workshops en de politiek via sociale media.
- Stimuleer digitale innovaties: Geef educatief auteurs een prominente plek in samenwerkingen met technologische experts.
Praat mee: Welke andere stappen kunnen educatief auteurs meer zichtbaarheid geven? Deel je ideeën en ervaringen in onze LinkedIn-groep of tijdens de Dag van de Educatief Auteur op 2 april 2025 in Amsterdam.